9.12.2003
Kion ni volas?
Nia aŭtoro Jardar Eggesbø Abrahamsen demandas al si,
ĉu altrudi al homoj Esperanton estas esprimo de lingva libereco,
kaj ĉu Esperanto restus neŭtrala, se ĝi iĝus
oficiala lingvo de la Eŭropa Unio.
Lastatempe esperantistoj multe diskutis ĉu EU devus enkonduki Esperanton
kiel oficialan lingvon. En la diskuto tamen mankas du demandoj, kiujn mi
volas starigi ĉi tie:
-
Kio estas lingva libereco?
-
Ĉu ni volas ke Esperanto ĉesu esti neŭtrala?
Unue, kio estas lingva libereco? Ni esperantistoj kutimas emfazi ke estas
malbone altrudi al homoj fremdan lingvon, ĉar tiu lingvo detruos la
lokajn lingvon kaj kulturon.
Nu, se oni enkondukus Esperanton desupre laŭ decidoj en EU, ankaŭ
Esperanto fariĝus tia altrudita lingvo, ĉu ne? Kaj oni suspektu ke
ankaŭ Esperanto havus la saman detruan efikon al lokaj lingvoj kaj
kulturoj: Ja en Esperantio evoluis propra kulturo, kaj esperantistoj jam
prunteprenas Esperantajn vortojn en siajn gepatrajn lingvojn.
Ĉu lingva libereco estas altrudi al homoj Esperanton? Ĉu ni rajtas
decidi ke tio estas libereco? Ĉu tiama Sovetio rajtis decidi ke libereco
estas altrudi al tiama Ĉeĥoslovakio komunismon?
Nu, sed Esperanto ja ne apartenas pli al unu lando ol al alia. Ĝi ja
estas neŭtrala, kaj tion oni ne povas diri pri aliaj altrudataj lingvoj.
Ĉu vere? Ĉu Esperanto restus neŭtrala se ĝi vere
fariĝus oficiala
lingvo de EU? Kompreneble ne. Instruisto pri Esperanto iam ricevis la
konsilon ke li persvadu Sadam Husejn kaj Muamar Gadafi enkonduki
Esperanton en siaj landoj. Tiam Esperanto fariĝus granda sukceso pro la
prestiĝo de tiuj du ŝtatestroj.
Jes, ĝi certe fariĝus sukceso en tiuj landoj. En
Eŭropo kaj Usono ĝi
male fariĝus "la lingvo de Libio kaj Irako". Se Esperanto fariĝus
oficiala lingvo de EU, ĝi iĝus eĉ pli malneŭtrala
ol la angla. La
anglan oni ja jam uzas en tre diversaj landoj ĉie en la mondo, dum
Esperanton oni uzus ĉefe en EU.
Eble ni ne timu malneŭtralecon. Ĉar per "desupra
revolucio" Esperanto
tre efike fariĝus grava lingvo por ĉiuj en kaj ekster
Eŭropo. Sed tio
estus laŭ la maniero kiel hodiaŭ la angla estas tiom grava: per
ekonomiaj altrudoj. En eksa Sovetio la desupre altrudata rusa lingvo nun
estas tre malestimata.
Ĉu ni esperantistoj volas ke Esperanto fariĝu oficiala
lingvo ie laŭ la
proponita, efika maniero? Mi ne donos respondon, ĉar mi suspektas ke
malsamaj personoj respondus malsame.
Jardar Eggesbø Abrahamsen
La teksto aperis pli frue en Norvega Esperantisto 5/2003
|
