16.3.2004
Esperanto en la reto
Retanoj realigas Revon
Reta Vortaro (mallonge Revo) estas senpage uzebla komputila vortaro.
La nomo jam esprimas ĝian koncepton. Ĝi estas ne nur
konsultebla per Interreto, sed ankaŭ prilaborata de
redaktantaro tra la reto. Reta Vortaro ĝi nomiĝas
ankaŭ pro la multaj interligoj inter la artikoloj.
Kio do estas tiu Reta Vortaro? Se vi ne jam trovis
ĝin, vi mem rigardu ĉe http://purl.org/net/voko/revo/.
Temas pri ĝenerala Esperanto-vortaro kun difinoj,
ekzemploj kaj plurlingvaj tradukoj. Ĝi estas
malpli ampleksa ol Plena Ilustrita Vortaro, sed ĝi
daŭre kreskas.
Ekzistas pluraj ebloj aliri la
enhavon de la vortaro: krom laŭ la kutima aliro per
la kapvortoj vi povas trovi vortojn per la nacilingvaj
aŭ fakindeksoj, sed ankaŭ per la interreferencoj kaj
la tezaŭro. Ne sciante ekzemple la esperantan nomon
de tiu planto el kiu oni faras mustardon, vi povas
aŭ iri al la vorto "mustardo" kaj tie trovi la
referencon al sinapo. Aŭ - konante, kiel duonbotanikisto,
la aspekton de la planto, kaj sciante, ke ĝi parencas al brasiko -
vi povas iri al la kapvorto "brasiko", tie sekvi la
piedsignojn gvidantajn en la tezaŭron, iri supren al "brasikacoj" kaj
laŭ la listo de la specioj vi trovos ankaŭ la artikolon
pri "sinapo" kune kun bildo de la planto.
Retan Vortaron kreas aro da redaktantoj, kiuj regule
aŭ de tempo al tempo sendas siajn kontribuaĵojn per retpoŝto
al redaktoservo. Tiu servo ne estas aro da homoj, kiuj legas
multajn retpoŝtaĵojn kaj pene enmetas la redaktojn
en la vortaron, tion prizorgas komputila programo,
kiu ĉiutage akceptas la retpoŝton, kontrolas la sintakson
de la kontribuoj kaj aŭtomate ŝovas ilin en la
vortaron.
Poste ĝi rekreas la tutan vortaron kaj la
ŝanĝoj aperas horon poste en la publika TTT-ejo de
la vortaro - komprenble kun ĉiuj indeksoj aktualigitaj
tute aŭtomate. Tiel daŭras averaĝe nur duontagon, ĝis
la kontribuoj aperas en la vortaro. Kaj ne necesas
ĉefredaktanto, kiu povus bremsi kaj malmotivigi la
kontribuantojn. Eraroj kaj aktualigoj povas okazi
kvazaŭ tuje, ne nur post 30 jaroj, kiel ĉe la ordinaraj
vortaroj.
Malavantaĝo de tiu procedo estas, ke la redaktantoj
devas sekvi striktan sintakson, por ke iliaj
sendaĵoj povu aŭtomate traktiĝi. Tiu sintakso konvenas
al la internacia normo XML kun dokumentodifino aparte
kreita por esperanta vortaro. Per XML oni povas doni
al la vortaraj artikoloj tre flekseblan, sed klaran
strukturon. Saman strukturon cetere uzas Astronomia
Vortaro
Cetere la strikta strukturo permesas ankaŭ facilan
eltiradon kaj transformadon al aliaj formoj. Tiel
oni el unu fontotekstaro povas fari version
por poŝkomputilo por presado, nacilingvan aŭ
fakvortaron. Ekzemple la matematika vortaro
de Marc Bavant, aperinta antaŭ nelonge, baziĝas
sur artikoloj per kiuj la sama aŭtoro kontribuis al
Reta Vortaro.
Jen kelkaj statistikaj informoj pri la vortaro
(de 2004-02-17):
Kapvortoj:
- artikoloj: 8473
- derivaĵoj: 17825
- sencoj: 23457
- bildoj: 224
Tradukoj:
- rusaj: 25878
- germanaj: 23891
- francaj: 19643
- nederlandaj: 15500
- hungaraj: 14713
- belorusaj: 12643
- anglaj: 11138
Fakvortoj:
- matematiko: 1222
- botaniko: 765
- zoologio: 736
- ekonomiko, financo, komerco: 584
- medicino, farmacio: 441
- komputiko: 387
La redaktantoj kaj interesitoj pri la vortaro
havas diskutforumon
kie ili pridiskutas lingvajn kaj teknikajn
problemojn. Se vi mem volos kontribui al la
vortaro per tradukoj, difinoj, bildoj aŭ simplaj
korektoj vi estos tre bonvena inter la redaktantoj.
Ĉia helpo, eĉ se malgranda, helpos prosperigi la
komunan projekton kun la celo de ĉiam aktuala
kaj vere plena, t.e. kompleta, ĝenerala esperanta
vortaro.
Wolfram Diestel
(teknika prizorganto de Revo)
|